آزادی ایران

از افشا

با توجه به خاطرات خودم ارزش پوند انگلیس در دهه پایانی حکومت شاه حدودا ببیست تومان بود و نه ده تومان.احتمالا مربوط به اوایل حکومت شاه است که پوند ده تومان بوده است

____________________

ارزش جهانی پول ايران از 300سال پيش تا امروز
الف - منابع تاريخی نشان مى دهند ارزش برابرى پول ملى ايران با پول‌هاى معتبر جهانى در مقاطع تاريخی مختلف به اين شرح بوده است :

در زمان شاه طهماسب صفوي، يعنى در سده شانزدهم ميلادي، واحد پول ايران «شاهى» بود و هر ۲۰۰ شاهى برابر با يک «تومان». طبق مندرجات سفرنامه جنکينسون، در آن زمان هر شاهى با يک شيلينگ انگليس برابر بود. هر پوند استرلينگ برابر با ۲۰ شيلينگ است. بنابراين، يک تومان ايران برابر بود با ۱۰ پوند انگليس. يعني، ارزش پول ايران ده برابر پول انگليس بود.

در سده هيجدهم ميلادي، ارزش تومان ايران به‌تدريج کاهش يافت و ارزش پوند انگليس افزايش. در نيمه اوّل سده نوزدهم ميلادي، يعنى در دوران سلطنت فتحعلي‌شاه و محمد شاه قاجار، دو پوند استرلينگ برابر با يک تومان ايران شد. در اين زمان يک پوند برابر بود با ۲۵ فرانک فرانسه و ۱۰ روپيه هند. يعني، يک تومان ايران برابر بود با ۵/ ۱۲ فرانک فرانسه. در همين زمان، يک تومان ايران با دو دلار و پنجاه سنت آمريکا برابر بود.

پس از قحطى بزرگ ۱۲۸۸ ق. ارزش پول ايران سير نزولى را آغاز کرد؛ با قتل ناصرالدين‌شاه (۱۸۹۳) اين کاهش ادامه يافت و با انقلاب مشروطه (۱۹۰۵-۱۹۰۷) شدت گرفت. اندکى قبل از قتل ناصرالدين‌شاه، در سال ۱۸۹۱ يک پوند استرلينگ برابر با ۵/ ۳۲ قران بود که، اندکى پس از قتل ناصرالدين‌شاه، در سال ۱۸۹۴ به ۵/ ۴۸ قران رسيد. ده قران برابر با يک تومان بود. يعنى در اواخر سلطنت ناصرالدين‌شاه ارزش پوند بريتانيا ۲۵/ ۳ برابر تومان ايران و پس از قتل او، در زمان سلطنت مظفرالدين‌شاه، حدود ۸۵/ ۴ برابر تومان ايران شد. پس از انقلاب مشروطه يک پوند برابر با ۶۰ قران بود يعنى ارزش پوند انگليس شش برابر تومان ايران شد. در اواخر سده نوزدهم و اوائل سده بيستم ميلادي، تا جنگ اوّل جهاني، يک پوند انگليس تقريباً برابر با ۵ دلار آمريکا بود. بنابراين، در دوران مظفرالدين‌شاه ارزش دلار آمريکا و تومان ايران تقريباً يکسان بود.

در زمان سقوط رضا خان و ورود ارتش‌هاى متفقين به ايران (۱۳۲۰ ش.) دلار آمريکا تقريباً يك و نيم تومان ايران بود؛ يعنى با ۱۵ ريال مي‌شد يک دلار خريدارى کرد. در سال ۱۳۳۲، يعنى در اواخر دولت دکتر مصدق و زمان کودتاى ۲۸ مرداد، يک دلار آمريکا معادل ۹۰ ريال ايران (۹ تومان) و يک پوند استرلينگ برابر با ۲۳ تومان بود. در پايان سلطنت محمدرضا پهلوى و در دوره اى كه صادرات نفت خام در قله تارخى قرار داشت، يک دلار آمريکا تقريباً ۷ تومان ايران و يک پوند انگليس تقريباً ده تومان ايران ارزش داشت. در اين زمان ارزش يک روبل شوروى حدود ده تومان ايران يعنى تقريباً برابر با پوند استرلينگ بود. يک فرانک فرانسه ۱۶ ريال و يک مارک آلمان غربى ۳۲ ريال ارزش داشت.

امروزه پوند استرلينگ به نرخ رسمى دولتى حدود ۱۹۵۰ برابر تومان ايران و دلار آمريکا حدود ۱۲۲۶ برابر تومان ايران است در حالی که نرخ دلار در بازار آزاد ۱۸۵۰ تومان و قيمت پوند ۳۰۰۰ تومان می باشد . بجز دوره هايى كه ايران شاهد جنگ و تجاوز نظامى بوده، سريع ترين سقوط ارزش پول ملى ايران در خرداد۱۳۷۴ (زمان رياست عادلى بر بانك مركزى) و دى ۱۳۹۰ (زمان رياست بهمنى بر بانك مركزى) اتفاق افتاده است. بانك مركزى طبق قانون، وظيفه حفظ ارزش پول ملى را به عهده دارد.

http://www.roshangari.net/as/sitedata/20120328172300/20120328172300.html