موسس کرسی حقوق بشر در ایران - سپیده کلانتریان
تاریخ انتشار: ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۰, ساعت ۵:۳۰
موسس کرسی حقوق بشر در ایران
سپیده کلانتریان
امیرارجمند حقوق بشر را از عرصه تئوری، به عرصه عمل رساند و پای انتخاب و هدفش ایستاده است.
ایام بزرگداشت مقام شامخ معلم است و من دریغم می آید از استادی که موسس کرسی حقوق بشر، صلح و دموکراسی یونسکو در ایران است و با پیگیری و تلاش فوق العاده، برای اولین بار رشته فوق لیسانس حقوق بشر در ایران را بنیانگذاری نمود، یاد و قدردانی نکنم.
نام دکتر اردشیر امیرارجمند، این روزها، بیشتر نمایندگی میرحسین موسوی و حضور فعال و خستگی ناپذیر وی در راهبری و هماهنگی جنبش سبز را تداعی می کند. اما برخلاف همه، این نام هنوز برای من و بسیاری دیگر از دوستان حقوقدان خصوصا در دانشگاه شهید بهشتی، یادآوری کننده استاد برجسته ای است که کلاسها و درسهایی را در دوره های فوق لیسانس و دکترای حقوق بین الملل با او گذراندیم.
اردشیر امیرارجمند بیش از ده سال پیش، با درک اهمیت و ایمان به محوریت حقوق بشر، صلح و دموکراسی در جامعه، امیدوارانه در پی تاسیس کرسی حقوق بشر یونسکو در دانشگاه شهید بهشتی رفت و علیرغم سختی ها و موانع بسیار، بالاخره با کمک و همکاری چند نفر معدود و انگشت شمار و در فقدان کمک و امکانات اولیه، مرکزی را راه اندازی کرد که هدفش ترویج حقوق بشر از طریق آموزش مبانی آن و انجام پژوهشهای علمی و مستند بود.
یکی از مهمترین اهدافی که مدنظر کرسی و موسس و اعضایش بود، آموزش اصول و مبانی حقوق بشر به منظور جلوگیری از نقض آن بود خصوصا به افرادی که به لحاظ شغل و حرفه خود بیشتر نیازمند آموزش این اصول بودند. در همین راستا دوره های آموزش حقوق بشر به استانداران، قضات، زندانبانان و ... در فضایی کاملا علمی و به دور از هرگونه هیاهو و جنجال سیاسی انجام می گرفت زیرا اعضایش همگی معتقد به کار فرهنگی و علمی بودند.
این روزها که همه جا صحبت از جنبش سبز است و متن مصاحبه ها و عکسهای دکتر امیرارجمند در فضای مجازی در سطح وسیع می چرخد، کمتر کسی موقع شنیدن یا خواندن مصاحبه های وی از این موضوع با خبر است که گام بلند و ارزشمند وی در راه اندازی فوق لیسانس حقوق بشر در دانشکده حقوق، در دهه اخیر، دهها حقوقدان جوان و متخصص و صاحبنظر را در قلمرو حقوق بشر آکادمیک به عنوان یکی از زیر مجموعه های حقوق بین الملل، تربیت کرده و به جامعه تحویل داده است.
هر چند که این دوره تعطیل شد و آموزش آکادمیک حقوق بشر به حقوقدانان جوان، که قرار بود بر مسند قضاوت و وکالت و استادی بنشینند، از جانب اقتدارگرایان، خطرناک و تحمل ناپذیر گردید، ولی بی شک حضور همین فارغ التحصیلان فعلی هم که با بهترین اساتید حقوق، مبانی و اصول حقوق بشر را فرا گرفته اند و با ساز و کارهای جهانی و منطقه ای حمایت و ترویج حقوق بشر آشنا شده اند و راههای دقیق آن را آموخته اند، در پستها و مشاغل مختلف در جامعه تاثیر بنیادین و فرهنگی خود را خواهد گذاشت.
اوایل که دانشگاه از حضور وی خالی شد و دانشجویان از کلاسهایش در ایران محروم شدند، من نیز مثل دیگر دوستانم بارها از سر حسرت فکر کردم جای ایشان در دانشگاه است و نه عرصه سیاست. ولی حضور قوی ایشان در میان مبارزه مردم و وارد کردن گفتمان حقوق بشری اصولی و حقوقی به این مبارزه، مرا متوجه اهمیت و نقش سازنده وی در این فضا کرد. ضمن اینکه حضور فعال در عرصه سیاست او را از فضای آکادمیک حقوقی دور نکرد و به محض ورود از طرف چندین دانشگاه در فرانسه و آلمان و سوییس دعوت به همکاری و تدریس شد که فعلا نیز در دانشگاه پاریس یازده و نیز دانشگاه استراسبورگ به تدریس و تحقیق مشغول است.
برای من و دیگر شاگردان ایشان، یافتن آموزه ها و نظرات وی در مصاحبه ها و گفته هایش در عرصه سیاست کارآسانی است. در واقع دکتر امیرارجمند که به روایت اکثر دانشجویانش و نیز به تایید اساتید برجسته حقوق کشور، حقوقدانی صاحبنظر با تفکر حقوقی و قدرت تحلیل بالا و حافظه ای قوی است، همان قابلیت ها و قدرت تحلیل و تفکر حقوقی را، در مسیر پیشبرد مبارزه بر علیه استبداد، از تئوری عبور داد و به نحو عینی به عرصه عملی کشاند.
در واقع او بین تئوری های حقوقی که در دانشگاه درس می داد و واقعیت مبارزه عینی، پلی زد که یکی از آثار و برکات آن رایج شدن مفاهیم حقوق بشری و آزادی های اساسی و حق تعیین سرنوشت و حقوق اقلیتها و ... در متن گفتمان سیاسی رایج امروز است. هرچند که این کار برای او و خانواده اش هزینه های سنگین و گذشتن از آرامش و امنیت را به همراه داشت ولی نفع و خیر کثیر آن به مبارزه بر علیه استبداد منتهی شده است و با شناختی که من در طی چهارده سال اخیر از ایشان و روحیه اش دارم، می دانم سختی های فراوان این راه و دشواری ها و مشکلات را به امید کسب رضایت خدا و خدمت به خلق خدا و اعتلا و ترویج حقوق بشر، تاب می آورد و بی هیچ گله و شکایت و بدون توقع پاداش یا حتی تشکر، آرام و پیوسته به راهش ادامه می دهد.
یادم می آید چهارده سال پیش که دکتر امیرارجمند را برای بار اول سر کلاس فوق لیسانس، با موها و محاسنی مشکی دیدم، با خود اندیشیدم استاد جوانی است که تازه از فرانسه برگشته است و برای انجام امور استخدام محاسن دارد! خصوصا که بعدها که امور کرسی به دلیل کارشکنی های مختلف و مخالفت های موجود با اهداف کرسی به سختی پیش می رفت و او اعتراض علنی نمی کرد، من مدام در دلم و گاهی با بچه ها غر می زدیم که چرا دکتر با قاطعیت پیگیری نمی کند و با خود می گفتیم که خب لابد به دلیل مصلحت اندیشی و مصالحش است!
بعدتر وقتی که در همان کرسی حقوق بشر پشت پرده مشکلات را فهمیدم، وقتی نمازهای بی سر و صدا و بی حاشیه اش را به دور از چشم همه دیدم و به تجربه مشاهده کردم در عین ایمان مومنانه اش به امور شخصی و رفتاری و اعتقادی دیگران کاری ندارد و با همه بچه ها از هر سنخ و گروهی ارتباطی دلسوزانه و مسئولانه دارد، وقتی در کلاس های دکترا، هسته و پیرامون «حق» را برایمان توضیح می داد و من اصرار و پافشاری اش بر اثبات لزوم برقراری مبانی حقوق بشر و اولویت آن را بر موضوعات دیگر می دیدم، متوجه شدم در قضاوتم عجله کرده ام! او به سبب ایمان خالص قلبی اش نیازی به تظاهر نداشت و از سوی دیگر تسلط علمی و اعتقاد عمیقش به مبانی حقوق بشر، به آسانی جایگاه یک استاد ممتاز را به او عطا کرده بود.
این روزها که با پیگیری صحبتهایش، قاطعیتش را در ادامه راه و نیز برخورد با مشکلات و صبوری بی شکوه اش را می بینم، با خود فکر می کنم او هم می توانست الان در ایران زندگی امن و راحت خود را داشته باشد و در دانشگاه بر صدر نشیند و عزت حکومتی ببیند و از مومن بودن حقیقی خود و نیز مرتبه علمی اش، بهره ها و سودهای فراوان ببرد. ولی او خواست حقوق بشر را از عرصه دانشکده و تئوری، به عرصه عمل برساند و جانانه هم پای انتخاب و هدفش ایستاده است.
به مقام استادی اش و ایمان به هدفش والایش ادای احترام می کنم.
افشا
Post a Comment
View Printer Friendly Version
Email Article to Friend
Reader Comments