آزادی ایران

عواقب قرارداد 5 هزارميليارد تومانی با شرکت صدهزار تومانی/شرکت های يک روزه و قرارداد 21 ميليارد دلاری!
آينده نيوز


در حالی كه شش ماه قبل دكتراحمدي‌نژاد شاهد امضای قرارداد 21 ميليارد دلاری توسعه پارس جنوبی بود كه در آن قرارگاه خاتم و برخی شركت‏های شبه خصوصی جايگزين شركتهای نفتی بين‌المللی شدند، امروز پس از گذشت 165 روز اعلام شد اين پروژه كه تاكنون بايد دست كم 15درصد پيشرفت می داشت، در برخی موارد كمتر از نيم درصد پيشرفت داشته است.

به گزارش سرويس اقتصادی آينده؛ انعقاد قرارداد 5 هزار ميليارد تومانی با شركت تازه تاسيسی با سرمايه صدهزار تومان، از همان ابتدا ابهام آميزبودن اين تصميم و عدم موفقيت پروژه را قابل پيش بينی كرده بود. اما اصرار دولت بر اين اقدام، موجب سكوت منتقدان برای حصول نتيجه شد.

يك كارشناس اقتصادی در اين باره به «آينده» گفت: با توجه به اتكای كشور به درآمدهای نفتی و مصرف بي‌رويه ارز حاصل از صدور ارز، جناب آقای احمدی نژاد بايد ركود و عقب ماندن پروژه های نفتی را جدی تر از ساير موارد پيگيری كنند.

اين كارشناس افزود: بنابر آمار بانك مركزي، در طول 5 سال فعاليت دولت نهم و دهم بيش از 340 ميليارد دلار درآمد از صدور نفت و محصولات پتروشيمی عايد دولت شده است، اما دولت باز هم اعلام می كند امكان پرداخت برخی هزينه ها به عنوان مثال يك ميليارد دلار بودجه مصوب مجلس برای مترو را از موجودی حساب ذخيره ارزی ندارد و آيا اين جز به معنای هزينه شدن اين مقدار هنگفت ارز طی 5 سال گذشته است؟

وی ادامه داد: با اجرای طرح هدفمندی يارانه‌ها احتمالا نياز دولت به منابع ارزی حاصل از نفت بيشتر هم خواهد شد. اما شاهد هستيم بنابر اعلام بانك مركزی در سال گذشته توليد نفت كاهش يافته است و از سوی ديگر پارس جنوبی وعسلويه نيز كه منشا بيش از 70 درصد صادرات به اصطلاح غيرنفتی هستند، هم در ركود و تاخير به سر می برد.

اين كارشناس ادامه داد: در اين شرايط بايد اولويت دولت بر افزايش ظرفيت صنعت نفت و گاز كشور بخصوص در منابع مشترك با ساير كشورها قرار گيرد. اما مشاهده می كنيم با تصميمی عجيب شركتهای تازه تاسيس و بدون تجربه، تجهيزات و دانش كافی و دارای سرمايه حداقلی جايگزين شركتهای بزرگ و بين المللی می شوند تا پروژه های نفتی و گازی را به اتمام برسانند كه نتيجه ای جز تاخير در پروژه و اتلاف فرصت و منابع كشور بر جا نمی گذارد.

در اين حال حميدرضا كاتوزيان با بيان اين‌كه تكميل فازهای پارس جنوبی پيشرفت چندانی نداشته است، گفت: كميسيون انرژی مجلس در مورد وضعيت پيشرفت فازهای جنوبی گزارشی را تهيه خواهد كرد و به مسئولان ذي‌ربط ارائه مي‌دهد.



وی ادامه داد: قرار بود تكميل فازهای پارس جنوبی در طول ۳۵ ماه به اتمام برسد كه اكنون با گذشت 5 ماه از آغاز اجرای اين پروژه، بايستی نسبت 5 به ۳۵ اين فازها تكميل شود كه با رصدهای انجام شده از سوی كميسيون مشاهده شده، نه تنها تكميل اين فازها پيشرفت چندانی نداشته، بلكه حتی بعضی از فازها به‌اندازه نيم درصد نيز پيشرفت نكرده است.

اين در حالی است كه خرداد ماه اعلام شد توسعه پارس جنوبی در 35 ماه صورت می پذيرد و از اين رو در قالب چند قرارداد 21 ميليارد دلاري، پروژه به شركتهای ايرانی و قرارگاه خاتم واگذار شد .اين در حالی است كه بهترين ركورد ثبت شده در اجرای پروژه های پارس جنوبی در ايران 54 ماه است و لذا مسئولين نفتی اين اقدام خود را انقلاب نفتی می دانند. هرچند اكثر كارشناسان و مديران سابق نفتی اين موضوع را محال می دانند، اما در دو روز گذشته گزارشی در سايت های اصولگرا منتشر شد كه زوايای تازه ای از اين انقلاب نفتی را آشكار كرد.

پايگاه اطلاع رسانی دولت، سه شنبه 25 خرداد 1389 گزارش داد: «با حضور رئيس جمهور در عسلويه، قرارداد طرح توسعه 6 فاز پارس جنوبی (فازهای 13 و 14، فاز 19 و فازهای 22، 23 و 24) با ظرفيت توليد روزانه 200 ميليون مترمكعب گاز و سرمايه‌گذاری حدود 21 ميليارد دلار، ميان شركت ملی نفت ايران و شركت‌های ايرانی امضا شد.

در ادامه همين خبر پايگاه خبری رسمی ، شنبه 29 خرداد جزئيات قراردادهای جديد وضعيت پارس جنوبی را به نقل از علی وكيلي، مديرعامل شركت نفت و گاز پارس منتشر نمود: مديرعامل شركت نفت و گاز پارس سرمايه‌گذاری هشت فاز ياد شده را حدود 21 ميليارد دلار برآورد و تصريح كرد: «سرمايه‌گذاری هر يك از چهار قرارداد امضا شده، حدود پنج ميليارد دلار است. وی افزود: فاز 13 به مشاركت شركت "پترو پايدار ايرانيان"، گروه مپنا و شركت صدرا واگذار شد. به گفته وكيلی طرح توسعه فازهای 22 تا 24 را نيز كنسرسيوم "پتروسينا آريا" و شركت صدرا اجرا مي‌كنند. به گفته وي، بر اساس مصوبه مجلس، امسال سه ميليارد يورو اوراق مشاركت ارزی و سه هزار ميليارد تومان اوراق مشاركت ريالی منتشر و عرضه مي‌شود؛ بر اين اساس هشت فازی كه قرارداد آنها به تازگی امضا شده است نيز متناسب با اولويت‌ها، نيازها و پيشرفت عمليات اجرايی از منابع حاصل از فروش اين اوراق بهره‌مند مي‌شوند». با مراجعه به سوابق دو شركت حاضر در اين اين قرارداد عظيم 21 ميليارد دلاری در سايت روزنامه رسمی كشور، نكات جالبی به دست می آيد.

جهان نيز دراين باره نوشته بود: «شركت "پترو پايدار ايرانيان – سهامی خاص" كه در كنسرسيوم پنج ميليارد دلاری توسعه فاز 13 حضور دارد، دقيقا در همان روز امضای قرارداد (يعنی 25/03/1389) با سرمايه اوليه يك ميليون ريال تاسيس شده، تحت شماره 377800 و شناسه ملی 10320271640 در اداره ثبت شركتها به ثبت رسيده است. طبق آگهی تاسيس اين شركت كه در تاريخ 12 تيرماه 1389 (يعنی 18 روز پس از امضای قرارداد!) به شماره 8986/ث89/32 در روزنامه رسمی منتشر شده است، اولين مديران شركت آقايان عرفان لاجوردی به سمت رئيس هيئت‌مديره، آقای صحيب‌ بيگلر به سمت نائب رئيس هيئت‌مديره و مديرعامل و آقای هادی اشرفي‌يكتا به سمت عضو هيئت‌مديره می باشند. آقايان حسين يعقوب‌زاده و داريوش جلالی نيز به عنوان بازرس اصلی و علی البدل انتخاب شده اند. تنها ده روز پس از انتشار آگهی تاسيس، در تاريخ 22 تيرماه، هيات مديره تشكيل جلسه می دهد و ظاهرا پس از اطمينان از حضور در كنسرسيوم مذكور، آقای حبيب جديدی – مديرعامل سابق شركت صدرا كه در اين طرح مشاركت دارد – به سمت مديرعاملی اين شركت نوپا منصوب می شود؛ آگهی تغييرات اين شركت در تاريخ 11/05/1389 به شماره 13653/ت89/32 در روزنامه رسمی منتشر شده است.»

از سوی ديگر شركت "شركت نفت و گاز پترو سينا آريا - سهامی خاص" نيز كه در كنسرسيوم پنج ميليارد دلاری توسعه فازهای 22 تا 24 حضور دارد، يك روز قبل از امضای قرارداد (يعنی 24/03/1389) با سرمايه اوليه يك ميليون ريال تاسيس شده، تحت شماره 377660 و شناسه ملی 10320271046 در اداره ثبت شركتها به ثبت رسيده است. طبق آگهی تاسيس اين شركت كه در تاريخ 7 تيرماه 1389 (يعنی 13 روز پس از امضای قرارداد!) به شماره 8716/ث89/32 در روزنامه رسمی منتشر شده است، اولين مديران شركت آقايان عرفان لاجوردی به سمت رئيس هيئت‌مديره و مديرعامل، آقای صحيب‌ بيگلر به سمت نائب رئيس هيئت‌مديره و آقای حسين يعقوب‌زاده به سمت عضو هيئت‌مديره می باشند.

آقايان هادی اشرفي‌يكتا و داريوش جلالی نيز به عنوان بازرس اصلی و علی البدل انتخاب شده اند. تنها 17 روز پس از انتشار آگهی تاسيس، در تاريخ 24 تيرماه، هيات مديره تشكيل جلسه می دهد و بازهم ظاهرا پس از اطمينان از حضور در كنسرسيوم مذكور، آقای حسين شريف‌آبادی عسگری – رئيس هيات مديره شركت نوآوران مس تهران كه يكی از شركت‌های وابسته به شركت سرمايه گذاری مس سرچشمه است – به سمت مديرعاملی اين شركت نوپا منصوب می شود؛ آگهی تغييرات اين شركت در تاريخ 19/05/1389 به شماره 14838/ت89/32 در روزنامه رسمی منتشر شده است.

از منظر كارشناسان اين ابهام وسوال اساسی و جدی از مديران وزارت نفت و رياست دولت – كه اين قرارداد در حضور ايشان به امضا رسيده - مطرح است كه چگونه، چرا و با كدام مجوز قانوني، دو شركت يك ميليون ريالی با مديران و سهامداران كاملا يكسان در روز تولد خود، در طرحهای چند ميليارد دلاری مشاركت داده می شوند و از منابع حاصل از سه ميليارد يورو اوراق مشاركت ارزی و سه هزار ميليارد تومان اوراق مشاركت ريالی بهره مند می شوند؟
سرمايه گذاری تاكنون
سرمايه‌گذاری در پارس جنوبی در سال‌های 76 تا 84 نيز از آهنگ خوبی برخوردار بود. به طوري‌كه در طول هفت سال نزديك به 50 ميليارد دلار در صنعت نفت سرمايه‌گذاری شد كه بيش از 65 درصد آن بدون تعهد دولت و از طريق قراردادهای بيع متقابل و فاينانس خودگردان و مابقی از منابع داخلی شركت‌های نفت و گاز تامين شد كه از اين ميزان سرمايه گذاری 16ميليارد دلار در صنعت گاز، 18 ميليارد دلار در صنعت پتروشيمی و15 ميليارد دلار در طرح‌های بيع متقابل نفت خام سرمايه گذاری شد كه منجر به افزايش بيش از يك ميليون بشكه‌ای توليد نفت خام شد. ‏

اين ميزان سرمايه‌گذاری در حالی صورت گرفته است كه درآمد نفت در هشت سال 76 تا 84 معادل 172 ميليارد و 584 ميليون دلار بوده است كه اين ميزان با رشد قيمت جهانی نفت در سال های 84 تا 88 و در نهايت با ثبت ركوردی دست نيافتنی در سال 88 به 342 ميليارد دلار رسيد كه نشان از رشد 57.7 درصدی درآمد نفتی ايران در 5سال 84 تا 88 دارد. ‏


ركورد 54 ماه شكسته مي‌شود؟
تعيين زمان 35 ماه برای اتمام عمليات فازهای جديد در حالی صورت گرفته است كه پيش از اين هيچ گاه چنين ركورد زمانی در توسعه فازها به دست نيامده است. كمترين زمانی كه برای توسعه فازهای پارس جنوبی سپری شده است، مربوط به فاز 4 و 5 است كه توسط شركت ايتاليايی انی در 54ماه توسعه يافت و به توليد رسيد. بر اساس اين گزارش عمليات توسعه فاز يك پارس جنوبی در بهمن ماه سال 1376آغاز شد و در آبان ماه سال 1383 به پايان رسيد .كار توسعه فازهای 2 و 3 نيز كه توسط توتال و پتروپارس و گازپروم صورت گرفت در مهر 1376 كليد خورد و در سال 1381 پايان يافت . همچنين فاز 4 و 5 سال 1379 توسط انی ، پتروپارس و نيكو آغاز شد و فروردين 1384 به بهره برداری رسيد . فاز 9 و 10 نيز شهريور 1381 آغاز شد و در اسفند 1387 به بهره برداری رسيد اما هنوز حتی در سايت شركت نفت و گاز پارس به عنوان طرح در حال اتمام معرفی شده است .

امروز پس از گذشت 12سال از آغاز توسعه پارس جنوبی 10 فاز به بهره‌برداری رسيده و به گفته مسئولان، ايران 11سال از رقيب قطری خود عقب افتاده است. كارشناسان نفتی از اين رو می پرسند: « آيا بهتر نبود به جای وعده توسعه 35 ماهه19 فاز باقيمانده پارس جنوبي، توان مالی و فنی موجود صرف اتمام پروژه‌های نيمه كاره مي‌شد تا 35 ماه بعد به دنبال چرايی عقب ماندگی بيش از پيش برداشت ايران از شريك قطری نباشيم؟»‏‏

البته وزير نفت معتقد است : فازهای قبلی در مدت زمان 60 تا 70 ماه توسعه پيدا كردند ولی ديگر اجازه نخواهيم داد كه اجرای پروژه های با تاخير مواجه شود و اگر منطقی حركت كنيم، قطعا توليد زودهنگامی را در 35 ماه آينده خواهيم داشت‌.‏

وزير نفت در باره امكان توسعه فازهای پارس جنوبی در مدت 35 ماه گفت: بر اساس زمان سنجی و محاسبه زمان استاندارد برای توسعه فازها اين مدت زمان مشخص شده و اجرای همزمان و موازی عمليات مختلف توسعه هر فاز مي‌تواند تاثير بسيار زيادی در كاهش زمان داشته باشد و قرار شد عمليات توسعه‌ای فازها به طور همزمان اجرا شود. ‏

به گفته وزير نفت هر فاز ميدان گازی پارس جنوبی ظرفيت توليد روزانه 25 ميليون مترمكعب گاز شيرين، 40 هزار بشكه ميعانات گازی و ساليانه 500 هزار تن ال.پی.جی و 550 هزار تن اتان را دارد.‏.‏

وزير نفت درآمد ماهانه هر فاز پارس جنوبی را 600 ميليارد تومان اعلام و تصريح كرد: بازگشت سرمايه در هر فاز پارس جنوبی كمتر از يك سال و در حدود 9 تا 10ماه انجام خواهد شد.‏

اما اكبر تركان در گفت گو با خبر آنلاين ميگويد:«من با يك حساب سرانگشتی نشان می دهم كه چرا اين كار نشدنی است. بايد بر روی هر سكو 12 حلقه چاه حفاری شود. اگر زمان مورد نياز برای حفر هر حلقه چاه را 75 روز در نظر بگيريم 900 روز برای حفاری زمان لازم داريم. به هر حال زمانی هم برای نصب سكوی دريايی مورد نياز است. 6 ماه زمان برای نصب سكو و 6 ماه زمان برای نصب عرشه و راه اندازی و ... تعداد روزها را می رساند به 1200 روز. به اين ترتيب فقط برای حفاری دريايی و نصب سكو و ... 4 سال زمان نياز داريم. حالا اشكال ندارند. فرمايش وزير ضمن مفيد بودن، اما قابل اجرا نيست. اما اگر اين عمليات توسعه ای در 4 سال هم به ثمر برسد باز هم اتفاق بزرگی در كشور رخ داده است. اصلا اين را فراموش نكنيد.»
77