آزادی ایران

***************************

حزب آریا

اشاره :

ازآن جایی که در کتاب جدیدالتالیف تاریخ معاصر ایران درصفحه 89 نام «حزب آریا » به غلط « تاریا» چاپ شده است، بنا به درخواست بعضی از همکاران محترم ودانش آموزان عزیز مطالبی در باره ی این حزب به طـــور مختصر ارایه می گردد .

مقدمه :

یکی از پی آمدهای ورود متفقین به کشورمان درشهریور 1320 سقوط دیکتاتور کبیر رضاشاه بود.باتبعید وی به جزیره موریس فضای نسبتا بازی درکشور به وجود آمد؛که تا کودتای 28 مرداد ادامه داشت.در هر مقطعی ازتاریخ کشورمان وهر جا که زمینه های مساعد مردم سالاری وجود داشته، مصادیق جامعه مدنی ،ازقبیل احزاب ونشریات آزاد با گرایشات مختلف فکری بروزکرده اند.اما در فضای نسبتا آزاد ولی مه آلود بین 32-1320 ،بعضی ازاین احزاب دل در گرو«اغیار» داشتند؛ وبعضی نیز ساخته وپرداخته استبداد داخلی ودربار بودند. طبـیعی ا ست در این گیرودارآن تشکل های کوچک، نوپا ومردمی چندان تاب تحمل نداشته باشند، ویا برای ماندن به دامـان « این وآن» به غلتند،ویا دچار انحراف والتقاط گردند. و این درد تاریخ ماست که کمتر حزبی یا تشکلی برخاسته ازمـــتن مردم وقاعده جامعه داریم. متاسفانه اکثریت آن ها « فرمایشی» هستند و حزب آریا از این دسته احزاب به شمـــــار می رود .

تاریخچه حزب آریا

این حزب درسال 1326 پس از حزب « سومکا» که مخفف«سوسیالیسم ملی کارگران ایران » است ، با نظرو حمایت سرلشکر حسن ارفع(1) تشکیل شد.آقای محمد رفیعی مهرآبادی مترجم کتاب «تاریخ معاصر ایران» نوشته پیترآوری ، درتوضیحات فصل ششم آن کتاب ، مؤسس این حزب را« سپهری» نوشته است که از سومکا منشعب شده است.(2) در حالی که درسایرکتاب ها « هادی سپهر»آمده است. اماحسین فردوست درخاطرات خود می نویسد: « یکی از این احزاب ، که محمدرضا هزینه آن را تامین می کرد، حزب سومکا بود،که توسط داوود منشی زاده راه انداخته شد ودرآن افرادی مثـــــــل داریوش همایون شرکــــت داشتند.اعضاء این حزب با مخالفین محمدرضا مبارزه می کردند.»(3) او ادامه می دهد:« حزب دیگری که برخی عناصر سیاسی خود را از سومکا گرفت،ولی مبتکر آن سرلشکر حسن ارفع بود،حزب آریا بود.این حزب یک شاخه نظامی داشت. ارفع در منزل شخصی خود تعداد قابل ملاحظه ای از افســــــران ارشد را گرد می آورد وآن ها را هدایت می کرد. گرداننده اصلی شاخه نظامی سرتیپ دیهیمی بود.ومغز متفکر آن حسن اخوی بود. عضو مهــــــم دیگرسرهنگ حسین منوچهری بود‌ که [بعدها] نام خود را به بهرام آریانا تغییرداد.»(4) همیــــن آریانا دردوران ریاست ستاد ارتش به تقویت حزب آریا به رهبری هادی سپهر که دارای تمایلات شووینیستی بود،دست زد.(5 )

دکتر باقر عاقلی در«شرح حال رجال سیاسی ونظامی معاصر ایران» هنگام ذکر زندگانی دکتر« داود منشی زاده می نویسد:« منشی زاده پس از بیست سال توقف در اروپا که قسمت اعظم آن درآلمان سپری شده بود با افکار فاشیستی به ایران باز گشت ولدی الورود به تشکیل حزب سومکا(حزب سوسیالیست ملی کارگران ایران ) پرداخت وعده زیادی از جوانان دراین حزب عضویت یافتند وبا لباس وآرم مخصوصی درتظاهرات مردمی شرکت می -کردند .... درسال 1331 ازشکم حزب سومکا ،حزب دیگری به رهبری هادی سپهر به نام آریا با همان برنامــــــه طرفداری از آلمان متولد شد.»(6) البته براین نظر دکتر عاقلی ایراداتی وارد است : اول این که او« رفرنس» یـا منبع ارجاعات خود را ذکر نمی کند.(این ایراد بر کل کتاب وی وارداست.) دوم آن که می توان برسال 1331که ذکر شده است تردید کرد . ودیگر آن که در انگلوفیل بودن این حزب، بین محققان اختلاف نظری وجود ندارد .

هدف حزب آریا

این حزب که اکثریت سران آن انگلوفیل بودند به دستور دربار، با افکار ناسیونالیستی وآریاییسم موهم،جهت مبارزه با کمونیسم وحزب توده تشکیل شد.یکی از اصول اصلی حزب آریا ضد کمونیست بودن شدید آن بودکه در درجه اول اهمیت قرار داشت؛ سپس همگی آن ها خود را « شاه پرست » می خواندند. طرفداران حزب هماننــــد فاشیست های « موسولینی» در ایتالیا لباس های مشکی ومخصوص می پوشیدند وبا چوب وچماق به بر هـــم زدن باشگاه ها ،میتنگ ها،محل روزنامه هاو...حزب توده می پر داختند.هوا داران این حزب بعدها در

جریان کودتای ننگین 28 مرداد نقش مخربی علیه حکومت ملی دکتر مصدق داشتند.(7 )

پی نوشت ها :

1) جهت اطلاع از زندگانی حسن ارفع ر.ک به: عاقلی، باقر(دکتر)، شرح حال رجال سیاسی ونظامی معاصر ایران، جلداول، تهران، نشــــــر گفتاربا همکاری نشرعلم، چاپ اول، 1380ص80 به بعد .

2 ) آوری، پیتر،تاریخ معاصرایران ،ترجمه محمدرفیعی مهر آبادی،جلد دوم،تهران،موسسه انتشارات عطایی چاپ سوم،1377،ص 241 .

3 ) فردوست ، حسین، ظهور وسقوط سلطنت پهلوی،جلد اول ،تهران، انتشارات اطلاعات،چاپ پنجم،1371، ص140 .

۴ ) همان. ص.141 .

5) فردوست ،جلد دوم،ص428 .

6) عاقلی، جلد سوم، صص 1545-1544 .

7) البته بازماندگان این حزب امروزه در سایت موسوم به خود،به اعمال اشتباه گذشته حزب اعتراف می کنند. ن.ک به : aria-org- حزب آریا .htm

منبع

http://malikihistory.persianblog.ir/